θέμα: 31784

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

3ο ΘΕΜΑ

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από τα κείμενα

που σας δίνονται, να παρουσιάσετε:

α. τις συνθήκες εκδήλωσης και τα αποτελέσματα της επισιτιστικής και οικονομικής κρίσης

στη Δυτική Ευρώπη από το 1270 περίπου ως το 1330 (ύστερος Μεσαίωνας)

(μονάδες 12)

β. την εκδήλωση και τις συνέπειες του «Μαύρου Θανάτου» στην Ευρώπη τον 14ο αιώνα.

(μονάδες 13)

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ

Στις αρχές του 14ου αιώνα ο λιμός εκδηλώνεται στη Γερμανία και εξαπλώνεται προοδευτικά

στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αρχικά εμφανίζεται καταστρεπτικότερος στη βόρεια Ευρώπη πριν

γνωρίσει το απόγειό του στη δυτική Μεσόγειο. Το σιτάρι φθάνει σε τέτοιες τιμές ώστε οι

φτωχότεροι, μην μπορώντας να το προμηθευτούν, είναι τα πρώτα θύματα της σιτοδείας: το

10% του πληθυσμού της ηπείρου πεθαίνει το πρώτο εξάμηνο του 1316.[…] «Η μαύρη

πανώλη» που ξεσπά στην Ευρώπη από το 1347 κάνει θραύση. Γενοβέζικα πλοία που

ξεφορτώνουν στη Σικελία, προερχόμενα από τη Μαύρη θάλασσα όπου η μάστιγα είναι

ενδημική, εισάγουν τη φοβερή αρρώστια. Τους μήνες που ακολουθούν το κακό

εξαπλώνεται […]και το 1348 πλήττει το Παρίσι, τις περιοχές της Μάγχης και τις Κάτω Χώρες.

Το 1349 φτάνει στη Γερμανία, την Αυστρία, τη Μεγάλη Βρετανία, τις σκανδιναβικές χώρες,

τις ακτές του ατλαντικού και την Ισπανία […] Εγκαταλείποντας τις πόλεις που έχουν πληγεί

από την πανώλη, οι κάτοικοί τους μεταδίδουν την επιδημία. Σπίτια καταρρέουν από την

έλλειψη συντήρησης, αγροί ξαναγίνονται χέρσοι καθώς δεν υπάρχουν χέρια να τους

καλλιεργήσουν.

Bernstein S. –Milza P., «Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα Ευρωπαϊκά κράτη, 5ος-18ος αι.»,

Ιστορία της Ευρώπης, τ. Α΄, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997, σ. 224-225.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

3.α. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική

ανάγνωση της ιστορικής πηγής, να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:

 «[…]ο λιμός εκδηλώνεται στη Γερμανία και εξαπλώνεται προοδευτικά στην

υπόλοιπη Ευρώπη»

 «[…] εμφανίζεται καταστρεπτικότερος στη βόρεια Ευρώπη - το απόγειό του στη

δυτική Μεσόγειο»

 «Το σιτάρι φθάνει σε τέτοιες τιμές ώστε οι φτωχότεροι … είναι τα πρώτα θύματα της

σιτοδείας: το 10% του πληθυσμού της ηπείρου πεθαίνει το πρώτο εξάμηνο του

1316»

Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Κεφάλαιο 4, 8. Η δυτική Ευρώπη στη

διάρκεια του ύστερου Μεσαίωνα, γ. Η κρίση της φεουδαρχίας], μπορούν να αξιοποιηθούν

πληροφορίες από το απόσπασμα:

 «Η περίοδος από το 1270 περίπου … σοβαρό πρόβλημα επισιτισμού[…]».

Μέσα από τη συνδυαστική προσέγγιση πηγής και ιστορικής αφήγησης αναμένεται να

δομηθεί ένα συνθετικό κείμενο που να αναφέρεται στις συνθήκες εκδήλωσης και τα

αποτελέσματα της επισιτιστικής και οικονομικής κρίσης στη Δυτική Ευρώπη από το 1270

περίπου ως το 1330.

3.β. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική

ανάγνωση της ιστορικής πηγής, να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:

 «Η μαύρη πανώλη» που ξεσπά στην Ευρώπη από το 1347 κάνει θραύση. Γενοβέζικα

πλοία ξεφορτώνουν στη Σικελία, προερχόμενα από τη Μαύρη θάλασσα - εισάγουν

τη φοβερή αρρώστια»

 «[…]το 1348 πλήττει το Παρίσι, τις περιοχές της Μάγχης και τις Κάτω Χώρες… τις

ακτές του ατλαντικού και την Ισπανία»

 «Εγκαταλείποντας τις πόλεις… οι κάτοικοί τους μεταδίδουν την επιδημία. Σπίτια

καταρρέουν από την έλλειψη συντήρησης, αγροί ξαναγίνονται χέρσοι καθώς δεν

υπάρχουν χέρια να τους καλλιεργήσουν»