θέμα: 32021
ΙΣΤΟΡΙΑ Β’ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
3ο ΘΕΜΑ
Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις απαραίτητες πληροφορίες από το κείμενο
που σας δίνεται, να απαντήσετε στα εξής:
α. Πότε διαμορφώθηκε η ιδέα για τη σταυροφορία και σε ποια επιδίωξη στηρίχθηκε;
(μονάδες 12)
β. Ποιες ήταν οι συνέπειες των σταυροφοριών για τη σχέση Ανατολής και Δύσης κατά τον
Μεσαίωνα και πώς αυτό επηρέασε τη σύγχρονη αντίληψη για το Βυζάντιο;
(μονάδες 13)
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ
Στην πραγματικότητα οι σταυροφορίες δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να μεγαλώσουν την
έλλειψη κατανόησης και την απόσταση ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τους Λατίνους. Γι'
αυτούς η Κωνσταντινούπολη ήταν η Νέα Ιερουσαλήμ. Η σταυροφορία τούς ήταν λοιπόν
περιττή[…] Κατάκτηση λοιπόν που πραγματοποιήθηκε ή που την ονειρεύτηκαν μάλλον; Εδώ
βρίσκεται η αυτοκρατορική πλάνη των Δυτικών. Η ιδέα που εμφανίζεται στο προσκήνιο,
ιδιαίτερα κατά το 13ο αιώνα, είναι να υπαχθούν σε λατινική κυριαρχία όλα τα χριστιανικά
στέμματα, όπως της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του γερμανικού έθνους, του
Αυτοκράτορα της Ιερουσαλήμ, καθώς και του Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Και
βλέπει κανείς να γεννιούνται οράματα,[…] κυρίως από τη στιγμή που δημιουργείται η
βραχύβια λατινική Αυτοκρατορία […]. Γιατί λοιπόν, τελικά, αυτή η έλλειψη κατανόησης και
η εχθρότητα του Μεσαίωνα κληροδοτήθηκαν, όπως μου φαίνεται ότι έγινε στη δυτική
ιστοριογραφία, η οποία […]ίσως μεταφέρει ακόμα και σήμερα μιαν αρνητική εικόνα για το
Βυζάντιο.
Goff Le J., «Η Δύση μπροστά στο Βυζάντιο, έλλειψη κατανόησης και μικροπαρεξηγήσεις»,
Στο Βυζάντιο και Ευρώπη, Μaison de l΄ Europe (22/4/1994), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1996,
83-105.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
3.α. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική
ανάγνωση του κειμένου, να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:
Ως προς το πρώτο σκέλος του ερωτήματος:
«Η ιδέα που εμφανίζεται στο προσκήνιο, ιδιαίτερα κατά το 13ο αιώνα[…]»
«[…] να υπαχθούν σε λατινική κυριαρχία όλα τα χριστιανικά στέμματα, όπως της
Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του γερμανικού έθνους, του Αυτοκράτορα της
Ιερουσαλήμ, καθώς και του Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης.»
Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου [Κεφάλαιο 3.7. Οι Σταυροφορίες, α. Οι
αιτίες] μπορεί να γίνει σύνδεση με την εξής αναφορά:
«Στην πραγματικότητα η ιδέα της σταυροφορίας… έναντι των γερμανών ηγεμόνων
και ιδιαίτερα ου Ερρίκου του Δ.»
3.β. Για την απάντηση στο ερώτημα οι μαθητές/-τριες αναμένεται, μέσα από την κριτική
ανάγνωση του κειμένου, να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες:
Ως προς το πρώτο σκέλος του ερωτήματος (συνέπειες):
«Στην πραγματικότητα οι σταυροφορίες δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να
μεγαλώσουν την έλλειψη κατανόησης και την απόσταση ανάμεσα στους
Βυζαντινούς και τους Λατίνους.»
Ως προς το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος (επίδραση στη σύγχρονη αντίληψη):
«Γιατί λοιπόν, τελικά, αυτή η έλλειψη κατανόησης και η εχθρότητα του Μεσαίωνα
κληροδοτήθηκαν, όπως μου φαίνεται ότι έγινε στη δυτική ιστοριογραφία, η οποία
[…]ίσως μεταφέρει ακόμα και σήμερα μιαν αρνητική εικόνα για το Βυζάντιο.»
Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου [Κεφάλαιο 3.7. Οι Σταυροφορίες, ε. Η
άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους] μπορεί να γίνει σύνδεση με τις
αναφορές:
«[…] η αντιπαράθεση με τον πληθυσμό της πρωτεύουσας οξύνθηκε εξαιτίας της
αλαζονικής συμπεριφοράς των Λατίνων […]» ή/ και «[…] άγριες διαθέσεις των
σταυροφόρων… ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο[…]»
Μέσα από συνδυαστική προσέγγιση πηγής και ιστορικής αφήγησης αναμένεται να δομηθεί
ένα συνθετικό κείμενο που να αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι σταυροφορίες
συνέβαλαν στη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ Ανατολής και Δύσης (εξαιτίας της όξυνσης
- 3.7. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ.