04.04. Αθήνα: Από τη Βασιλεία στην Αριστοκρατία [slides]
04.04. Αθήνα: Από τη Βασιλεία στην Αριστοκρατία
Το έδαφος της Αττικής ήταν φτωχό.
Οικισμοί αναπτύχθηκαν εκεί όπου υπήρχαν δυνατότητες να ζήσουν άνθρωποι.
Στις λιγοστές πεδιάδες οι κάτοικοι ασχολήθηκαν με τη γεωργία,
ενώ στις κάπως ορεινές με την κτηνοτροφία.
Τα εκτεταμένα παράλια ευνόησαν την ανάπτυξη της ναυτιλίας και του εμπορίου.
Αργότερα, η Αττική αποτέλεσε ενιαίο κράτος με έδρα την Αθήνα.
Το έργο αυτό αποδόθηκε στον Θησέα.
Σε ανάμνηση μάλιστα του γεγονότος αυτού οι Αθηναίοι γιόρταζαν τα Παναθήναια,
την πιο λαμπρή γιορτή της Αθήνας.
Οι Αθηναίοι ήταν Ίωνες,
περήφανοι γι’ αυτή την καταγωγή τους και δεμένοι με τον τόπο τους
Πρώτο πολίτευμα της Αθήνας ήταν η βασιλεία.
Για την περίοδο αυτή ελάχιστα μας είναι γνωστά.
Τελευταίος βασιλιάς, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρξε ο Κόδρος,
ο οποίος θυσιάστηκε προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση με τους Δωριείς.
Το γεγονός αυτό πιθανόν δείχνει ότι η μεταβολή του πολιτεύματος έγινε ειρηνικά.
Απόδειξη αποτελεί το ότι και στο αριστοκρατικό πολίτευμα εξακολούθησε να υπάρχει ο θεσμός του άρχοντα-βασιλιά με αρμοδιότητες θρησκευτικού χαρακτήρα.
Ουσιαστική εξουσία ασκούσαν
ο επώνυμος άρχοντας,
υπεύθυνος για τη σύγκληση της Εκκλησίας του Δήμου,
και ο πολέμαρχος,
αρμόδιος για στρατιωτικά θέματα.
Οι έξι θεσμοθέτες
ασχολούνταν με δικαστικά θέματα.
Ο Άρειος Πάγος
ήταν υπεύθυνος για την τήρηση των νόμων.
Η Εκκλησία του Δήμου,
ως συνέλευση όλων των Αθηναίων,
απέκτησε μεγάλη σημασία στα μεταγενέστερα χρόνια.
Προβλήματα, όμως, της καθημερινής ζωής προκαλούσαν εντάσεις.
Την εξουσία των ευγενών είχαν ήδη αρχίσει να αμφισβητούν οι έμποροι και οι βιοτέχνες,
οι έμποροι και οι βιοτέχνες με την ανάπτυξη του θαλάσσιου εμπορίου
είχαν αποκτήσει μεγάλη οικονομική δύναμη.
Από την άλλη πλευρά οι χρεωμένοι αγρότες απαιτούσαν κατάργηση των χρεών.
Όσοι από αυτούς δεν μπορούσαν να ξεπληρώσουν τα χρέη τους γίνονταν δούλοι.
Την κατάσταση εκμεταλλεύτηκε ο Κύλωνας, ο οποίος το 632 π.Χ.,
με την υποστήριξη πολλών οπαδών του, θέλησε να πάρει την εξουσία και να γίνει τύραννος.
Το κίνημά του απέτυχε και ο ίδιος δραπέτευσε στα Μέγαρα.
Οι οπαδοί του, όμως, παρόλο που είχαν καταφύγει ως ικέτες στους βωμούς των θεών, θανατώθηκαν.
Το ανόσιο αυτό έργο έμεινε στην ιστορία γνωστό ως «Κυλώνειο άγος».
Η αναστάτωση στην Αθήνα κορυφώθηκε.
Οι Μεγαρείς βρήκαν την ευκαιρία και κατέλαβαν τη Σαλαμίνα.
Καθημερινά προβάλλονταν τα αιτήματα για την κατάργηση των χρεών και
τη σύνταξη γραπτών νόμων.
Οι νόμοι μέχρι τότε ήταν άγραφοι.
Το γεγονός αυτό εμπόδιζε τη σωστή απονομή της δικαιοσύνης και
πολλοί παραπονούνταν ότι δεν εύρισκαν το δίκιο τους.
Οι ευγενείς, για να εκτονωθεί η λαϊκή δυσαρέσκεια, ανέθεσαν το 624 π.Χ. στον Δράκοντα να καταγράψει τους νόμους.
Οι νόμοι του Δράκοντα, «γραμμένοι με αίμα», όπως είπαν, ήταν πολύ αυστηροί.
Αποτελούσαν, πάντως, μια προσπάθεια να επιβληθεί η τάξη και να ησυχάσει ο τόπος.