4.1.4 Ο πολιτισμός των Ελλήνων της Δύσης
Οι Έλληνες άποικοι στη Δύση αναδείχθηκαν πρωτοπόροι σε πολλούς τομείς των γραμμάτων και των τεχνών.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι νέες πόλεις στη Δύση λειτούργησαν σαν πειραματικά εργαστήρια διαμόρφωσης πολιτικών θεσμών, φιλοσοφικών ιδεών, επιστημονικών και τεχνολογικών γνώσεων αλλά και καλλιτεχνικών έργων.
Η νομοθεσία.
Έχουμε αναφέρει ήδη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ομάδες πολιτών αποχωρούσαν από τη μητρόπολη εξαιτίας κοινωνικών ή πολιτικών συγκρούσεων.
Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι η παράδοση συνδέει τα ονόματα των πρώτων νομοθετών με αποικίες στη Δύση.
Ο Ζάλευκος στους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας και ο Χαρώνδας στην Κατάνη θέσπισαν νόμους που έγιναν υπόδειγμα για όλους τους Έλληνες.
Η φιλοσοφία.
Η ελληνική φιλοσοφική σκέψη γεννήθηκε στην περιφέρεια του ελληνικού κόσμου, αφενός στη Μ.
Ασία και αφετέρου στη Μ.
Ελλάδα και τη Σικελία.
Οι πρώτοι φιλόσοφοι τον 6ο αι.
π.
Χ.
τόσο στην Ιωνία όσο και στη Δύση, με γνώμονα τη λογική, αναζητούν τις πραγματικές αιτίες της δημιουργίας του κόσμου.
Οι άνθρωποι αυτοί ήταν σοφοί και διακρίθηκαν παράλληλα στις επιστήμες, τα μαθηματικά, την αστρονομία, την ιατρική κ.
ά.
Ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος μετά από περιηγήσεις κατέληξε στην Ελέα της Κάτω Ιταλίας.
Δεν ήταν αποκλειστικά φιλόσοφος· διακρίθηκε και ως ελεγειακός ποιητής.
Τον 6ο αι.
π.
Χ.
ο Πυθαγόρας ο Σάμιος εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, όπου δημιούργησε ένα φιλοσοφικό, αριστοκρατικό σύνδεσμο με ηθικές και θρησκευτικές αρχές.
Ο Πυθαγόρας έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά.
Σύμφωνα με τη θεωρία του, η δημιουργία του κόσμου ανάγεται στους αριθμούς και στην αρμονία τους.
Οι μαθητές του, ή οι μεταγενέστεροι οπαδοί του, αποτέλεσαν τον κύκλο των Πυθαγορείων.
Εκτός από το φιλοσοφικό στοχασμό οι Πυθαγόρειοι στόχευαν σε θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές.
Τελευταίος χρονικά από τους μεγάλους προσωκρατικούς φιλοσόφους της Δύσης ήταν ο Εμπεδοκλής.
Έζησε τον 5ο αι.
π.
Χ.
στον Ακράγαντα της Σικελίας και διακρίθηκε ως δάσκαλος της αλήθειας.
Τον 5ο αι.
π.
Χ.
, όπως είναι γνωστό, η Αθήνα έγινε ο πόλος έλξης των πνευματικών ανθρώπωνεκείνης της εποχής.
Ανάμεσα σε αυτούς που ήρθαν και δίδαξαν στην Αθήνα ήταν ο σοφιστής Γοργίας από τους Λεοντίνους της Σικελίας.
Οι Αθηναίοι τον θαύμαζαν ιδιαίτερα για την ευγλωττία του.
Δεν είναι τυχαίο ότι τον 5ο αι.
π.
Χ.
γεννήθηκε η ρητορεία στη Σικελία.
Ο Γοργίας είναι περισσότερο γνωστός μέσα από τους πλατωνικούς διάλογους, όπου μπορούμε να διακρίνουμε τον έντονο σκεπτικισμό του.
Αυτός ο «Σικελός», που έζησε ως μέτοικος* στην Αθήνα, ήταν ο πρώτος που πρότεινε την πανελλήνια ένωση.
Οι επιστήμες.
Η μεγάλη ανάπτυξη των επιστημών σημειώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.
Η συμβολή των Ελλήνων της Δύσης ήταν μεγάλη.
Πρωταγωνιστικός ήταν ο ρόλος του Αρχιμήδη του Συρακούσιου στα μαθηματικά, τη φυσική και ιδιαίτερα στην ανάπτυξη των γνώσεων της μηχανικής, της υδροστατικής και της οπτικής.
Οι τέχνες.
Η οικονομική ανάπτυξη των αποικιών της Δύσης αντανακλάται στην κατασκευή ναών, μεγάλων διαστάσεων.
Τον 6ο αι.
π.
Χ.
κτίζονται αρκετοί ναοί δωρικού ρυθμού στην Ποσειδώνια, το Μεταπόντιο, τις Συρακούσες, τον Σελινούντα και αλλού.
Στους ναούς αυτούς διαπιστώνεται απομάκρυνση από τους παραδοσιακούς αυστηρούς μορφολογικούς κανόνες και προσπάθεια των αρχιτεκτόνων να πειραματιστούν με νέες μορφές μεγάλων διαστάσεων.
Οι άποικοι ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με την κατασκευή έργων μεταλλοτεχνίας, όπως αγγείων, καθρεπτών κ.
ά.
, αλλά και με τη ζωγραφική.
Στη Μεγάλη Ελλάδα και τη Σικελία λειτούργησαν εργαστήρια παραγωγής εξαίρετης τέχνης κεραμικών, τα οποία ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στους γηγενείς πληθυσμούς.
Τις επιδόσεις των αποίκων στη ζωγραφική τέχνη αποδεικνύουν οι παραστάσεις που διακοσμούν τους τάφους των Ετρούσκων και των άλλων λαών της ιταλικής χερσονήσου.
Ιδιαίτερα σε τάφους των Σαμνιτών, ενός ιταλικού λαού που κατοικούσε στην περιοχή της Καμπανίας, βρίσκουμε θαυμάσια δείγματα ζωγραφικής και αντικείμενα από χρυσό, άργυρο, ορείχαλκο, αλλά και αγγεία κατασκευασμένα από τους ίδιους, σύμφωνα με ελληνικά πρότυπα.
Στην περιοχή της Καμπανίας φαίνεται ότι άνθησε ένας πολιτισμός έντονα επηρεασμένος από τον ελληνικό, τον οποίο μπορούμε να ονομάσουμε ελληνοσαμνιτικό ή καμπανικό πολιτισμό.
1 Σε ποια συμπεράσματα σας οδηγεί η μελέτη του παραθέματος 2 σε σχέση με την κοινωνική και πολιτική κατάσταση των αποικιών της Σικελίας;2 Να προσδιορίσετε τις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ των Ελλήνων της Μ.
Ελλάδας και των Ετρούσκων.
3 Ποιες πληροφορίες σχετικά με τις σχέσεις Ελλήνων αποίκων και γηγενών Σικελών παρέχουν τα αρχαιολογικά συμπεράσματα που έχουν καταγραφεί στο παράθεμα 3;4 Αφού μελετήσετε το παράθεμα 1, να εξηγήσετε σε τι διαφέρει η εγκατάσταση των Ελλήνων στις Λιπάρες από το συνήθη τρόπο ίδρυσης μιας αποικίας.
5 Σε ποιους λόγους οφείλεται η διαμόρφωση πρωτοποριακής νομοθεσίας και φιλοσοφικής σκέψης από τους Έλληνες της Δύσης;6 Να προσέξετε τις εικόνες και τους υπότιτλούς τους στις σ.
113, 153,164 και να διατυπώσετε τις απόψεις σας για την ανάπτυξη της ζωγραφικής τέχνης στη Δύση.
"