2 Η οικονομική κρίση Τον 3ο αι.

μ.

Χ.

εκδηλώνεται μεγάλη οικονομική κρίση που επιτείνεται ακόμα περισσότερο από την πολιτική αστάθεια.

— Η οικονομική κρίση οφείλεται πρωτίστως στις εξεγέρσεις και τις επιδρομές που εκείνη την εποχή ταράζουν τις επαρχίες και σταματούν το εμπόριο και τη βιοτεχνική παραγωγή.

— Η μόνη διέξοδος για την αντιμετώπιση της δεινής οικονομικής κατάστασης, στην οποία βρίσκονταν οι άνθρωποι των πόλεων, ήταν η επιστροφή στην ύπαιθρο και η καλλιέργεια της γης.

— Η γη, ωστόσο, ήταν στα χέρια λίγων ιδιοκτητών.

— Η ύπαιθρος είχε μοιραστεί σε μεγάλες γαιοκτησίες (latifundia) που ανήκαν σε λίγους.

— Αυτοί τις διοικούσαν σαν άρχοντες και πολλές φορές τις προστάτευαν με δικό τους στρατό.

— Η συγκέντρωση μεγάλων εκτάσεων σε λίγους είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της καλλιεργήσιμης γης και την ερήμωση μεγάλου μέρους της.

— Προς αυτή την κατεύθυνση συνέβαλε και το γεγονός της εγκατάλειψης της υπαίθρου από μεγάλο μέρος μικρών καλλιεργητών, που για λόγους βιοποριστικούς επιζητούσαν διέξοδο με την κατάταξή τους στο στρατό.

— Εκεί εξασφάλιζαν κέρδη, αποκτούσαν ασφάλεια και είχαν μια εξέλιξη, εάν επιδείκνυαν ανάλογες ικανότητες.